سی ام تیر روز جانفشانی ملت ایران برای استقرار حاکمیت ملی
درگذشت زمان پاره ای از روزها و شب ها به مناسبت اتفاقی که می افتد وآن رویداد اثری در اثبات یک نتیجه مهم و سرنوشت ساز دربطن تاریخ وذهن مردم آن زمان بجا می گذارد،اهمیتی خاص می یابد وباگذشت سال ها پشت درپشت نام واثر آن رویداد در یادها باقی می ماند.
روز سی ام تیرسال 1331 خورشیدی یکی از آن روزهاست که به علت قیامی که رخ داده وعده ای از مردمان معتقد و وطنخواه به تیر جنایتکاران جان سپرده اند وهمعقیدگانشان بادیدن آن منظره وحشتناک میدان راخالی نکرده،یکی پس ازدیگری کشته شدن رابه چیزی نشمرده به مقاومت خود افزوده اند وبا این سرسختی خواست عمومی راتحقق بخشیده اند. به این جهت این روز جنبه تاریخی پیداکرده ونسل اندرنسل دراذهان وخاطرات باقی مانده است.
موضوع حادثه ازاین قراراست که همزمان باگشایش دوره هفدهم مجلس شورای ملی ، دکترمصدق نخست وزیرمحبوب ملت برای تشکیل کابینه جدیدنزد شاه میرود ودرضمن ارائه نام وزیران از شاه درخواست میکندکه تصدی وزارت دفاع ملی را به وی واگذار کند به این علت که دولت با کشوری چون انگلستان در نبرد سیاسی است ودر این موقعیت حساس باید ارتش را دراختیار بگیرد تا بتواند مستقیما با او تعاون وتعامل داشته باشد.شاه که همواره وزارت دفاع ملی را دراختیارخود داشته این درخواست را نمی پذیرد ومصدق هم بی درنگ استعفا میدهد. شاه بانظر خواهی از مجلس «احمدقوام» ، قوام السلطنه را به نخست وزیری به جای مصدق بر می گزیند وشیرازه ملی کردن نفت را گسسته میسازد. قوام پس از گرفتن دستخط نخست وزیری اعلامیه ی خشونت باری صادرمیکند وبااظهاراین که هرکس درکار او اخلال نمایدبه دادگاه انقلابی کشانده میشود،دستور می دهد اعلامیه اش که انتقادی هم ازدولت قبل دربرداشته با لحن پرخاشگرانه ای چندبار ازرادیوپخش گردد. باری برای حمایت ازدکترمصدق ومبارزه بادولت قوام اعلامیه ای ازسوی نمایندگان فراکسیون جبهه ملی صادرمی شود وازمردم درخواست می گردد که برای بازگرداندن رهبرمحبوب خود دکترمصدق ازبامداد سی ام تیردست به اعتصاب عمومی وتظاهرات بزنند.با انتشاراین اعلامیه صبح روزسی ام تیر سیل جمعیت ازجنوب تهران وبازار به سوی مجلس سرازیر میشود.درحالیکه تعدادی تانک وماشین نظامی میدان بهارستان را اشغال کرده بودند.یکباره فریادمرگ برقوام ازخیابان اکباتان تامیدان بهارستان بلندمیشود وآنگاه نظامیان شروع به تیراندازی میکنندوچندتن هدف تیرقرارگفته ودرخون خود میغلتند.این موجب تجری دیگران قرار میگیرد وبا فریاد یامرگ یامصدق به اعتراضات خود ادامه میدهند وباز تیراندازی نظامیان اینان رابه خاک وخون میکشد.واین صحنه عبرت انگیز تانزدیک ظهرادامه پیدامیکند. سرانجام دوتن ازفراکسیون نهضت ملی نزدشاه رفته،این کشتاربی امان وآن مقاومت های سرسختانه رابه اوگوشزد کرده وعزل قوام را ازنخست وزیری درخواست میکنند. وشاه ازترس فراگیری اعتراضات وانقلاب درسرتاسر کشوربه فوریت قوام راعزل وفرمان نخست وزیری دکترمصدق راصادرمیکند.این خبربه وسیله مهندس احمدرضوی به جمعیت رسانده می شود ونظامیان بی درنگ میدان راترک کرده ،اختفااختیارمیکننداز آن پس تا24 ساعت شهرتهران دردست مردم قرارمی گیردکه به خوبی اداره میکنند و کارمندان پلیس ونظامیان درمخفی گاه هادرانتظار حوادث بعدی بسرمی برند. دراین قیام ملی درحدودسی نفرجان میبازند که درابن بابویه درکنار هم مدفون میشوند. از آن تاریخ به بعدهمواره در سالگرد سی ام تیراعضاوهواداران جبهه ملی برای فاتحه خوانی ونثارگل به ابن بابویه میروندومراسم احترام رانسبت به شهیدان سی ام تیرادا می کنند.
جانبازی های این روزتاریخی به همه نشان داد که اراده ملت بالاتر ازقدرت های حکومتی است.
در روز سی ام تیر چندین جوان چون شیر باخون خود نوشتند یا مرگ یا مصدق
تهران – جبهه ملی ایران
30 تیرماه 1393