شصت و هفت سال پیش در سحرگاه روز 19 آبان۱۳۳۳ ستاره تابناک آسمان نهضت ملی ایران، شهید راه وطن، دکتر حسین فاطمی توسط دژخیمان برخاسته از کودتای ننگین 28 مرداد32 تیرباران شد .
فاطمی از ارکان اصلی نهضت ملی و جبهه ملی ایران بود. چرا که هم او بود که در کناردکتر مصدق ابتدا «جبهه ملی ایران» را تأسیس و سپس پیشنهاد ملّی شدن صنعت نفت را در شورای مرکزی جبهه ملی ایران مطرح کرد. در ۲۲ شهریور ۱۳۲۸ او هیأت هفتنفره مدیران جراید را به همراه نمایندگان مستقل مجلس پانزدهم ساماندهی کرد.و با این گردهمایی اولین سنگ بنای جبهه ملّی ایران را بر زمین گذارد. تجمع بیسابقه مردم در ۲۲ مهرماه 1328 به همراهی جمعی از مدیران جراید، سران احزاب و سازمانها به ابتکار دکتر مصدق و حرکت اعتراضی به طرف کاخ مرمر و تحصن چهار روزه دکتر فاطمی به همراه ۲۰ نفراز برگزیدگان جمعیت به درون کاخ، موجبات شکلگیری جبهه ملّی ایران در اول آبان، را فراهم کرد.
میتوان گفت که شخصیت تشکیلاتی و قدرت سازماندهی دکتر فاطمی در کنار وجه کاریزماتیک و رهبری مؤثر دکتر مصدق، دو وزنه مکمل در ساماندهی تشکیلاتی جبهه ملّی ایران بود. هم او بود که اول آبان ۱۳۲۸ چندی پس از تحصن در منزل دکتر مصدق، پیشنهاد همبستگی احزاب و اصناف را زیر مجموعه یک «جبهه واحد» مطرح کرد و در نهایت سازمان و عنوان جبهه ملّی ایران به ابتکار فاطمی شکل میگیرد.
در این سازمان فاطمی جوان به سمت مسئول کمیته تعلیمات و نشریه باختر امروز به عنوان ارگان رسمی جبهه ملّی ایران محسوب میشود. او در یک سخنرانی اهداف جبهه ملّی ایران را « استقلال و آزادی و عدالت اجتماعی» معرفی و شورای مرکزی این اهداف را به عنوان اصول سازمانی تصویب میکند. با تلاشهای جبهه ملّی ایران و روشنگریهای شبانهروزی دکتر فاطمی و همکارانش، هشت نفر از اعضاء وارد مجلس شانزدهم شدند و بهگفته دکتر مصدق «ملّی شدن صنعت نفت در سراسر کشور ابتکار شادروان دکتر حسین فاطمى است که چون کمیسیون نفت مجلس شوراى ملّی پس از چند ماه مذاکره و مباحثه نتوانست راجع به استیفاى حق ملّت از شرکت نفت انگلیس و ایران تصمیمى اتخاذ کند، دکتر فاطمى گفت: نفت را باید ملّی کرد تا دنیا بداند که نمایندگان جبهه ملّی ایران جز آسایش مردم چیزى نمىخواهند و با هیچ سیاستى سازش ندارند. بنابراین ایده ملّی شدن صنعت نفت ایران در سراسر مناطق کشور به ابتکار دکتر فاطمی در شورای مرکزی جبهه ملّی ایران مطرح و در نهایت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ این طرح در مجلس به تصویب نهایی رسید. و به دنبال آن دولت ملی مصدق برای اجرای قانون ملی شدن نفت تشکیل گردید.و دکتر فاطمی در آن دولت ملی معاون نخست وزیر وسخنگوی دولت و سپس وزیر امور خارجه شد.
پس از کودتای 28 مرداد32 دکتر فاطمی مدتی در اختفاء به سر برد.اما سرانجام در تاریخ 16 اسفند 32 در مخفیگاه خود بازداشت شد و در روز دستگیری در یک توطئه از پیش طراحی شده در مقابل شهربانی ودر جلوی چشم نیروهای پلیس ، اراذل واوباش به سرکردگی شعبان جعفری بر سر او ریخته و پیکرش را با ضربات متعدد چاقو به شدت مجروح نمودند تا شاید نیازی به تشکیل دادگاه نظامی و اعدام نداشته باشند.دکتر فاطمی قبلا نیز یک بار به ضرب گلوله یکی از اعضای فدائیان اسلام مجروح گردیده بود . اما سرانجام نا گزیر به محاکمه دکتر فاطمی و بردن پیکر مجروح او با برانکارد به میدان تیر باران گردیدند.
فاطمی همواره امیدوار بود و بلکه یقین داشت که پس از وی، نسل جدید در نهضتی فراگیر، بساط استبداد سلطنتی را واژگون سازد. پیش از شهادتش چنین گفت: «مرگ حقّ است و من از مرگ ابائی ندارم، آنهم چنین مرگ پر افتخاری، من میمیرم که نسل جوان ایران از مرگ من عبرتی گرفته و با خون خود از وطنش دفاع کرده و نگذارند اجنبی بر این کشور حکومت نمایند». پس از ۲۴ سال؛ از ثمره خونِ پاک دکتر فاطمی و دسترنج مبارزان راه استقلال و آزادی، انقلاب ۵۷ پدید آمد که با هدف دست یابی به آزادی واستقلال و تأسیس نظام جمهوری متعارف و مبتنی بر حاکمیت ملّی، توانست نظام استبدادیِ سلطنت موروثی را برچیند. اما با دریغ و تأسف بسیار، طولی نکشید، که آن انقلاب با شبیخون دیگری، منحرف شد و دسته دسته جوانان وطن که خود در انقلاب نقش داشتند، یا به جوخه اعدام سپرده شدند و یا در جنگ خانمانسوز هشت ساله، شهید و جانباز شدند و تمام آرمانهای ملّت ایران به طاق نِسیان کوبیده شد.
همه آگاهان جامعه و فرزندان این مرز و بوم موظفند که برای زنده نگه داشتن امید و آرمان شهید فاطمی و روشنایی مشعل فروزان استقلال و آزادی نهضت ملّی ایران، کوشا و پویا باشند. از یاد نبریم که دکتر فاطمی در واپسین سرود حماسی خود بیان کرد: «من خدای را شکر میکنم که در راه مبارزه با فساد شهید میشوم، خدای را شکر میکنم که با شهادتم در این راه دِین خود را به ملّت ستمدیده و استعمارزدۀ ایران ادا کردهام و امیدوارم نسل بعدی، همچنان نهضت همیشه جاوید ملّی را ادامه دهند ،زندهباد آزادی، زندهباد مصدق و پاینده باد ایران»
تهران- نوزدهم آبان ماه 1400 خورشیدی
هیات رهبری اجرائی جبهه ملی ایران