پدیده ای به نام “مانسون تابستانی” که ازاختلاف دمای خشکی با آب و هوای اقیانوسی همسایه یعنی اقیانوس هند ایجاد می‌شود سامانه بارشی پرفشاری ایجاد می‌کند که تابستان امسال بیش از 20 استان ایران بویژه نواحی جنوبی ومرکزی کشور را درگیر کرد.کشورهایی که با این پدیده آشنا هستند و ازحکومت‌های دلسوز و مردمی و دارای برنامه برخوردارند، از بارش های سنگین آن در جهت ذخیره منابع آبی زیر زمینی و اقتصاد خود بویژه بخش کشاورزی استفاده می‌کنند که نمونه مشهور آن توسعه کشت برنج وچای در شبه قاره هند است.
ایران برخی سال‌ها درمعرض نفوذ این جبهه هوایی پرفشار قرار می‌گیرد و حکومت جمهوری اسلامی به طور کلی هیج نوع سیاستی در برابر این بارش‌ها وبه طور کلی مدیریت مناسب منابع آبی ندارد. به همین دلیل علاوه بر تجربه طولانی دوره‌های خشکسالی با پدیده تخلیه منابع آبی روبرو هستیم ودر کنار این مدیریت نادرست برداشت بی‌رویه منابع آبی، با تخریب‌های متعدد مسیل‌ها ومحیط طبیعی و ساخت و سازهای نادرست هم به جهت قطع مسیر مسیل‌ها و هم عدم رعایت استحکام سازه ای روبرو هستیم.که ضایعات جبران ناپذیر جانی و مالی برای هموطنانمان در بر دارد. متاسفانه لایروبی رودخانه‌های فصلی هم به فراموشی سپرده شده و این درحالی است که این رودخانه‌ها ونهرها در جریان بارش‌های مختلف و یا استفاده نادرست در هدایت فاضلاب با انسداد روبرو شده اند و هنگام بارش‌های سیل‌آسا، قادر به هدایت جریان سیلاب نیستند. بارش‌های تابستانی سال 1401 خسارت‌های عمده جانی و مالی برجای گذاشت. بر اساس اخرین آمار رسمی حدود 70 نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند و تعداد زیادی نیز مفقود شده اند که آمار روشنی در مورد آن‌ها وجود ندارد. به احتمال زیاد جزو کسانی هستند که جان خود را از دست داده اند. همچنین وزارت جهاد کشاورزی حداقل 10 هزار میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی برآورد کرده است. حدود 20 هزار واحد مسکونی خسارت دیده و برخی مناطق گردشگری و بافت‌های تاریخی نیز آسیب دیده است.
هنوز رقم دقیق وجامعی از میزان خسارت ها ارائه نشده ، اما آنچه که روشن است این ارقام حداقلی و به قیمت‌های روز است. با توجه به فقدان سیستم تخصیص سریع جبران‌های هزینه ای به آسیب دیدگان وتورم پرشتاب موجود در اقتصاد، ارزش این خسارت‌ها مرتبا در حال افزایش و در صورت تاخیر در پرداخت ها و بافرض تخصیص، قدرت جبرانی آن ها به سرعت کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر آسیب دیدگان با محدودیت‌های مالی شدید تری نیز روبرو خواهند گردید. تجارب قبلی نیز از عدم تخصیص به موقع و تحمیل هزینه جبران خسارت‌ها به مردم حکایت دارد. این در حالی است که جبران این خسارت ها از محل صندوق بیمه همگانی و پرداختی مردم برروی قبوض برق صورت می‌گیرد. البته مواردی از خسارت‌ها مانند خسارت خودروها در صورتیکه پوشش بدنه حوادث طبیعی نداشته باشند از شمول این موارد خارج می‌شود. نکته مهم اینکه مقایسه خسارت وارد شده با اعتبارات عمرانی سال 1401 حداقل رقمی حدود 10 درصد اعتبارات عمرانی را در برمی‌گیرد. البته می‌توان این رقم را تا حدود 20 درصد هم در نظر گرفت. البته سابقه تخصیص واقعی اعتبارات عمرانی بسیار کمتر از مبالغ مصوب است.
به عبارت دیگر میزان خسارت سیل را با سهمی بزرگتر نسبت به اعتبارات عمرانی باید در نظر گرفت. همچنین مقایسه دیگر بودجه 112 هزار میلیاردی بخش کشاورزی است که خسارت برآوردی اولیه نزدیک 10 درصد این رقم است. اعتبارات صندوق بیمه همگانی نیز حدود 68 میلیارد تومان است که حداقل برآورد خسارت 20 درصد اعتبارات این صندوق را پوشش خواهد داد. بدیهی است در طول سال خسارت های متعدد دیگری ایجاد شده و می‌شود که در عمل صندوق را با کسری منابع مواجه می کند. مقایسه‌های موجود نشان می‌دهد که کشور به دلیل فقدان زیر ساخت‌های مناسب وتخریب بلند مدت منابع طبیعی تنها در عرض چند ساعت ویا چند روز مواجه با چه خسارت‌هایی می‌شود. ابعاد این خسارت‌ها به دلیل تاخیرهای متعدد که اقدامات جبرانی، خسارت‌های مضاعفی را نیز در پی دارد. به طور مثال بازگشت روستاها به چرخه تولید ویا بازار نهاده‌ها و سایر امور مرتبط را با دشواری روبرو می‌کند. خسارت دفعی سیل با خسارت تاخیر در جبران معمولا همراه است ومی‌توان شاهد اختلالات زنجیره تولید در دوره زراعی بعدی باشیم. با توجه به هشدارهای متعدد در زمینه ورود سامانه‌های بارشی جدید تا پایان مرداد ماه، احتمال افزایش خسارت ها نیز وجود دارد. با اینحال آنچه اهمیت دارد علاوه بر رعایت استانداردهای ساخت وساز درهمه مستحدثات از جمله بناهای مسکونی، راه‌ها، پل‌ها وسدهای خاکی و… ضرورت آزاد سازی مسیر رودخانه‌ها و انهار به علاوه طرح‌های آبخوان داری به شدت احساس می‌شود. اگر سیاست روشنی در این موارد دنبال شود بارش‌های مانسون تابستانی ، حجم مناسبی آب وارد مخازن سطحی وزیر سطحی کشور خواهد کرد و دستکم از کویری شدن بیشتر جلوگیری خواهد نمود.سیل اخیر، چهره تخریب بی‌حساب و کارشناسی نشده طبیعت را عریان کرد و نشان داد خشکسالی و از بین بردن پوشش گیاهی، باران چند میلیمتری را چگونه به تهدید تبدیل می‌کند.
جبهه ملی ایران سنگین شدن این خسارات را ناشی از بی برنامگی و سوء مدیریت و ناتوان حکومت در امداد رسانی به مردم می‌داند. ما به خانواده هایی که عزیزان خود را در جریان این سیل ها از دست داده اند، صمیمانه تسلیت می‌گوییم و با هموطنان شریفی که در اثر بروز این حوادث اسفبار خانه و کاشانه و کشتزارشان از بین رفته عمیقا اظهار همدردی می کنیم. جبران این خسارات جانی به هیچ صورتی ممکن و میسر نیست. اما ما از مسئولان حکومتی می‌خواهیم که اندکی از بذل وبخشش‌های بیهوده خود که دور ازمنافع ملی است کاسته، و حداقل هرچه زود ترخسارات مالی وارد شده به هموطنان سیل زده را جبران نمایند.
هیات رهبری اجرائی جبهه ملی ایران
شانزدهم مردادماه 1401 خورشیدی