دبیرکل فقید حزب ایران و عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران
▪️استاد ابوالفضل قاسمی در سال ۱۳۰۰ در منطقه درگز خراسان به دنیا آمدند. وی تحصیلات خود را در دانشکده افسری به پایان برده و نویسنده، پژوهشگر و سیاستمداری خردمند و متعهد به آرمانهایی والا بود که در کنار دکتر کریم سنجابی حزب میهنپرستان را بنیان نهادند و سپس به همراه دیگر رفقایش اقدام به ادغام این حزب با حزب ایران کردند. او در دوران پهلوی دوم بارها به سبب ثبات قدم در امر مبارزات بر علیه دیکتاتوری و استبداد ایجاد شده پس از کودتای ۲۸ مرداد زندانی گردید.
▪️مرحوم قاسمی در کنارفعالیتهای سیاسی خویش به فعالیتهای علمی و پژوهشی نیز پرداخته و ریاست کتابخانه دانشگاه تهران را بر عهده داشتند. ایشان صاحب تالیفات گوناگونی بودند و مجموعهی چهار جلدی《الیگارشی یا خاندان حکومتگر ایران》از جمله آثار ایشان میباشد.
▪️در آستانه انقلاب و پس از برکناری دکتر شاپور بختیار از دبیرکلیِ حزب ایران، ابوالفضل قاسمی به سمت دبیری کل حزب ایران برگزیده شدند و در دریای پرتلاطم انقلاب سکان حزب ایران را با اعتقادی راسخ به شعارهای حزبی 《کار، داد، آزادی》 و 《با فکر ایرانی، به دست ایرانی، برای ایرانی》 برعهده گرفتند. پس از انقلاب ۵۷ وی از منطقه درگز خراسان به نمایندگی اولین دوره مجلس شورای ملی پس از انقلاب برگزیده شد. اما اعتبارنامهی او به بهانهی واهی و دروغِ همکاری وی با ساواک -و در حقیقت در تقاص افشای اسامی افرادی که با ساواک همکاری می کردند – رد شد؛ و نتیجتاً اعتراض شدید شخصیتهای ملّی و برجستهی آن زمان را در پی داشت.
▪️ایشان پس از کودتای نوژه به بهانه همکاری با کودتاگران دستگیر و ابتدا به اعدام و سپس به پانزده سال حبس محکوم شدند. ولی پس از گذشت ۶ سال به دلیل بیماری و وضعیتِ نامساعد جسمی آزاد گردیدند. استاد ابوالفضل قاسمی پس از گذراندن ۷۲ سال زندگی توام با مبارزه در راهِ آزادیِ وطن، سعادتمندی ملّت، حاکمیتِ ملّی و ساختاری عدالتمحور، در یکم آذر ماه ۱۳۷۲ دارِ فانی را وداع گفته و یادی نیک از خود بر جای گذاشت.
انتشار جلد دوم خاطرات اصغر پارسا به مناسبت سالگرد ۲۵ خرداد ۱۳۶۰
اصغر اصغرزاده پارسا (۱۲۹۴ – ۱۳۸۵) از جمله رجال و دیپلماتهای پیش از نَهضَت ملّی ایران بود، که پس از نَهضَت ملّی نه تنها از کار خود در وزارت خارجه کناره گرفت بلکه با آغاز نَهضَت ملّی دکتر مصدق در راه این نَهضَت قرار گرفت و خود از پیشگامان این نَهضَت شد. ایشان در آغاز دولت دکتر مصدق از مدافعان حقوقی حقّ ایران در دادگاه لاهه بود. با توجه به باورش به این نهضت دموکراتیک، از وزارت خارجه استعفاء داد و از شهرستان خوی کاندیدا و به مجلس هفدهم راه یافت. در سنگر مجلس شورای ملّی از یاران و مشاوران جوان دکتر مصدق بود. او سخنگوی فراکسیون جبهه ملّی ایران در مجلس هفدهم بود که در تیرماه ۱۳۳۲ از مجلس استعفاء داد. فردای کودتای ننگین ۲۸ مرداد مدتی در خوی مخفی و سپس دستگیر شد. پس از رهایی پیکار خود را با نظام مستبد پهلوی در سنگر نَهضَت مقاومت ملّی ادامه داد و نشریه مخفیانه راه مصدق به همراهی یارانش منتشر کرد.
پارسا در سال ۱۳۳۹ از بنیادگذاران جبهه ملّی دوم ایران و از اعضای منتخب کنگره در هیأت اجرایی بود. او یکی از بنیادهای نهضت ملّی دکتر مصدق را جدایی دین از حکومت میدانست. ایشان در اریبهشت ۱۳۵۸ پس از استعفای دکتر کریم سنجابی به عنوان سخنگو به جبهه ملّی ایران پیوست. وی همچنین مدیر مسئول نشریه پیام جبهه ملّی بود. نشریه ای که در تاریخ روزنامهنگاری یکی از نقاط عطف بود.
در این ایام جبهه ملی ایران بیش از هر جریانی خطر استقرار استبداد را با جان و دل حس کرد و بطور بنیادین با آن پیکار کرد و پارسا در سن بالای شصت سال مانند ایام جوانی خود در نهضت ملّی، یکی از اعضای راست قامت بود. مقالات و سرمقالات محکم او در همان زمان مؤثر ودر حال حاضر حائز اهمیت است. همین نگاه روشنگرانه وی در راه استقلال و آزادی و حاکمیت ملّت و جدایی دین از دولت بود که پس از ۲۵ خرداد ۱۳۶۰ در تیررس دستگاه سرکوب بود، پس از ۲۵ خرداد شصت نزدیک به ۲۰ ماه در اختفاء و در نهایت دستگیر و در شرایط دشواری بیش از دو سال در حبس بود. بهرغم فشار سنگین هیچگاه تن به مصاحبه و اعتراف نداد.
کتاب خاطرات او به نام «فرزند خصال خویشتن» حاوی زندگی تیتروار وی است. بخش پایانی زندگی وی که از خرداد شصت و زندانی آن رادمرد ملَی و مصدقی است، امکان نشر نیافت و اکنون همراه یادنامهای توسط کمیته انتشارات جبهه ملّی ایران به شکل محدودی منتشر میشود.
دکترپرویز ورجاوند متولد تاریخ ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۱۳ در تهران بود. او تحصیلات خود تا مقطع پایانی دبیرستان را در تهران گذرانده و سپس دوره عالی نقشه برداری را در مدرسه عالی نقشه برداری وابسته به سازمانی نقشه برداری طی کرد و به استخدام این سازمان درآمد.
وی در ادامه تحصیل در سال 1334 به تحصیل در رشتۀ باستانشناسی در دانشگاه تهران پرداخت و بعد از آن در سال 1338 برای دوره دکتری به فرانسه رفت. او در آنجا دکترای خود را دربارۀ معماری دورۀ هخامنشی و همسنجی آن با یونان و مصر در سال ۱۳۴۲ و بعد از آن دورۀ مدرسـۀ عـالی تتـبعات دانشـگاه پـاریس را با نوشتن پایان نامۀ دربارۀ ویژگی های اقتصادی و ساختار اجتماعی ایل بختیاری و دوره مرمت و بازپیرایی بناهای تاریخی در دانشگاه سوربن به پایان برد.
دکتر ورجاوند سپس به ایران برگشت و در جریان بررسی تهیه طرح بازسازی منطقه زلزلهزدۀ بوئینزهرا بر اثر تصادف شدید بیش از ۴ ماه در حالت فلج بسر برد که آثار این تصادف تا اخر عمر با وی همراه بود. دکتر ورجاوند پس از بازگشت به ایران در آزمون استادیاری دانشگاه تهران شرکت کرده و با وجود قبولی به دلیل مخالفت ساواک با عضویت وی در هیئت علمی دانشگاه تهران مخالفت می گردد. سرانجام پس از سه سال با توجه به تلاشهای دکترعلیاکبر سیاسی، دکترغلامحسین صدیقی و دکترذبیح الله صفا به او اجازه تدریس بدون دریافت حقوق در دانشگاه تهران داده میشود. او بنا به دعوت دکتر نراقی به عنوان مسئول بخش مردمشناسی و ایلات و عشایر موسسه تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه تهران به فعالیت_های علمی خود ادامه می دهد.
پس از مدتی دکتر ورجاوند از سازمان نقشه برداری به سازمان جلب سیاحان منتقل شده و به عنوان ریاست مرکز آموزش خدمات جهانگردی برای تربیت نیروهای کاردان برای صنعت جهانگردی فعالیت می کند. وی سپس به وزارت علوم و آموزش عالی رفته شده و با عنوان مشاور وزارتی در این وزارتخانه بکارش ادامه می دهد. سرانجام بعد از گذشت هفت سال از قبولی در آزمون هیئت علمی دانشگاه تهران از وزارت علوم و آموزش عالی به دانشگاه تهران منتقل شده و به عنوان هیئت علمی در گروه باستان شناسی دانشگاه تهران به تدریس مشغول می شود. با توجه به تخصص او در خصوص مرمت و بازپیرایی بناهای تاریخی که از دانشگاه سوربن اخذ کرده بود دکتر محمود مهران مدیرعامل وقت سازمان ملی حفاظت آثار باستانی وی را بهعنوان مشاور و مسئول بخش تربیت کادر متخصص برای حفظ و مرمت بافتهای قدیمی و مرمت مجموعههای باستانی و تاریخی انتصاب می کند.
دکتر ورجاوند در کاووش ها و بررسیهای باستانشناسی محوطه هایی چون هفتتپه، بیشاپور، تخت سلیمان، رصدخانه مراغه فعالیت مستمر داشته که کتاب کاوش رصدخانۀ مراغه و سیری در دانش ستاره شناسی ایران حاصل فعالیت های چندین ساله او در این خصوص است. دکتر ورجاوند سرانجام در سال 1363 با سمت استادی از دانشگاه تهران بازنشسته شد.
دکتر
ورجاوند در کنار فعالیت های فرهنگی و علمی خود لحظه ای از فعالیت های سیاسی جدا
نبود او به عنوان یک ملی گرای پرشور از ۱۵ سالگی به عنوان یکی از فعالان دانش
آموزی در نهضت ملی شدن صنعت نفت حضور داشته و در ۱۶ سالگی مسئولیت روزنامۀ دانشآموز را
عهده دار شد. او پس از کودتای ۲۸ مرداد
۱۳۳۲ چندبار دستگیر شد. دکتر پرویز ورجاوند پس از حضورش در فرانسه جریان جبهه ملی
را در اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه را به همراه سایر ملیون فعال در فرانسه
ایجاد و سپس سرانجام جبهه ملی اروپا را ایجاد می نماید. در نخستین کنگره، او به
عنوان مسئولیت هیئت اجرایی اروپا انتخاب
شده و روزنامه ایران ازاد را پایه ریزی می کند.
با پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷ و تشکیل دولت موقت و در فاصله ادغام وزارت علوم و آموزش عالی با وزارت فرهنگ و هنر وی سرپرستی این وزارت خانه را بر دوش داشته و با ادغام این دو وزارت خانه وی به عنوان قائم مقام وزیرعلوم و فرهنگ و هنر، دکتر علی شریعتمداری، در زمینۀ فرهنگ و هنر منصوب می شود. از خدمات وی به عنوان قائم مقام وزیر می توان به ثبت زیگورات چغازنبیل، تختجمشید و میدان نقش جهان همزمان در سیاهۀ میراث جهانی یونسکو نام برد.
دکتر ورجاوند در همان دوران به عنوان عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران و هیئت اجرایی جبهه ملی ایران نیز فعالیت های سیاسی خود را ادامه می دهد. او پس از اعلام حکم ارتداد جبهه ملی ایران در خرداد سال 1360 مدتی مخفی شده و سپس دستگیر می شود. این دستگیری که با سختی های زیادی برای او همراه بود سرانجام بدون صدور حکمی پس از چند سال حبس به پایان می رسد.
دکتر ورجاوند پس از احیای جبهه ملی ایران در سال 1373 توسط استاد ادیب برومند به همراه دکتر سید حسین موسویان به عنوان نماینده هیئت اجرایی در کنار ادیب برومند و علی اردلان اعضای باقی مانده هیئت رهبری، حسین شاهحسینی و حسن لباسچی از شورای مرکزی، هیئتی شش نفره را برای فعالیت مجدد سازمان های جبهه ملی و تغییر و تحول و دریافت مسئولیت های محول شده به دکتر مهدی موید زاده به عنوان مسئول منتخب هیئت اجرایی و هیئت رهبری برای اداره جبهه ملی ایران تشکیل می دهند. با تشکیل شورای مرکزی جدید او به عنوان عضو هیئت رهبری و سخنگوی جبهه ملی ایران انتخاب می گردد. او همچنین با رای اعضای پلنوم الهیار صالح مجددا به عنوان عضو شورای مرکزی و هیئت رهبری انتخاب شده و تا زمان درگذشتش به عنوان سخنگوی جبهه ملی ایرن فعالیت می نماید.
دکتر پرویزورجاوند در روز 19 خرداد 1386 در پی عارضه قلبی درگذشت.
سنجابی پس از تکمیل تحصیلات خود پایان دوره متوسطه به مدرسه عالی حقوق رفت و در سال ۱۳۰۷ با نخستین گروه محصلان اعزامی به اروپا، راهی پاریس شد. در پاریس با ارائه پایاننامه خود تحت عنوان «اصلاحات کشاورزی و کشاورزان در ایران» موفق به دریافت دکترای دولتی حقوق عمومی از دانشگاه پاریس گردید.
سنجابی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۱۳ به سمت دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران منصوب شد و حقوق اداری را درس میداد. او پس از ۵ سال که به درجه استاد تمام رسید، به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و سپس در فاصله سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۵ (ش) رئیس دانشکده حقوق شد.
سنجابی از بنیانگذاران حزب میهن بود و بعدها به حزب ایران پیوست و در سال ۱۳۲۵ حزب ایران با حزب توده ائتلاف کرد. در تحصن دربار بر سر انتخابات مجلس شانزدهم با مصدق همراه بوده و از آن پس به عضویت جبهه ملی ایران درآمد. مدت کوتاهی به سمت وزارت فرهنگ در دولت مصدق رسید. سنجابی برای اینکه مجلس در دست طرفداران مصدق باقی بماند از وزارت استعفا کرد و به نمایندگی مردم کرمانشاه در مجلس رسید. در خرداد ۱۳۳۱ در دعوای میان ایران و انگلستان در بحران شرکت نفت انگلیس و ایران، ایران سنجابی را به عنوان قاضی اختصاصی خود در این پرونده به دیوان دادگستری بینالمللی معرفی کرد. (در پروندههای دیوان بینالمللی هر یک از دو کشور حق معرفی یک قاضی اختصاصی را دارند. یکی از قضات دیوان به نام آرنولد مک نایر تبعه انگلستان بود)[
سنجابی، قاضی اختصاصی ایران در دیوان بینالمللی دادگستری در پرونده نفت ایران و انگلیس پس از کودتای ۲۸ مرداد حدود ۱۹ ماه مخفی بود و در نهایت باتوجه به موقعیت بینالمللی و با شفاعت حشمتالدوله والاتبار آزاد شده و به دانشگاه بازگشت و تا سال ۱۳۳۸ فعالیت سیاسی نداشت. با تشکیل جبهه ملی دوم در سال ۱۳۴۰ سنجابی وارد فعالیت شد ولی در نهایت با سرکوب جبهه ملی و دانشجویان دانشگاه، در نهایت امینی کنار گذاشته شده وسنجابی نیز به زندان افتاد.
در سال ۱۳۵۵ با به وجود آمدن فضای مناسب شروع به فعالیت کردند و در ۲۲ خرداد ۵۶ او به همراه داریوش فروهر و شاپور بختیار نامه سرگشاده معروف را به شاه نوشته و او را از ادامه سیاستهایش بر حذر داشتند. در روز بیست و هشتم آبان ماه، اتحاد نیروهای جبهه ملی طی صدور بیانیهای اعلام موجودیت کرد. به موجب این اعلامیه سوسیالیستهای نهضت ملی ایران، حزب ایران و حزب ملت ایران عناصر متشکله جبهه ملی چهارم بودند. مهندس کاظم حسیبی بعنوان رئیس شورای مرکزی به همراه کریم سنجابی، شاپور بختیار، داریوش فروهر و رضا شایان بعنوان اعضای کمیته مرکزی انتخاب شدند
در ۲۲ اسفندماه ۱۳۵۷ کریم سنجابی به همراه مهندس کاظم حسیبی طی اعلامیه از عموم مردم برای مشارکت در بازسازی جبهه ملی ایران دعوت عمل آوردند و با کمک اعضای جبهه ملی اقدام به راهاندازی باشگاه جبهه ملی نمودند. سنجابی عضویت در شورای انقلاب را با وجود پیشنهاد مطهری و بهشتی نپذیرفت و در حقیقت با اینکار شانس خود را برای پذیرش پست نخستوزیری از دست داد. سنجابی در این مورد میگوید: مطهری و بهشتی از طرف خمینی از او برای شرکت در شورای انقلاب دعوت کردند ولی وی نپذیرفت.
جبهه ملی به رهبری سنجابی پس از اندک زمانی به دلیل مواضع سکولار و دموکراسی خواهانه رو در روی نظام قرار گرفتند. جبهه ملی ایران حادثه بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا را محکوم کرد و انتخابات قانون اساسی را نیز تحریم نمود و با قانون اساسی نوشته شده توسط خبرگان مخالفت کرد. اعضای جبهه ملی در اولین دوره انتخابات شورای ملی پس از انقلاب شرکت نمودند و برخی از آنان که رای آورده بودند یا در مجلس اعتبارنامههایشان مورد تصویب قرار نگرفت یا انتخابات باطل شد. مانند انتخابات کرمانشاه و ابطال آن به منظور جلوگیری از ورود سنجابی به مجلس روی داد.
س از اعلام ارتداد جبهه ملی توسط آیت الله خمینی و دستگیری اعضای جبهه ملی سنجابی به مدت ۱۴ ماه مخفی بود و سرانجام از راه کردستان به ترکیه و از آنجا به پاریس و سپس به ایالات متحده آمریکا رفت. دکتر سنجابی در 13تیرماه 1374 در بیمارستانی در ایلینوی آمریکا درگذشت.
عبدالعلی ادیب برومند (زادهٔ ۱۳۰۳ در گزبرخوار – ۲۳ اسفند ۱۳۹۵ در تهران)
استاد ادیب برومند شاعر ملی ایران، وکیل دادگستری و رئیس هیئت رهبری و شورای مرکزی جبهه ملی ایران بود. استاد ادیب برومند در سال 1303 در روستای (شهر فعلی) گز از شهرستان بُرخواراستان اصفهان به دنیا آمد . و تحصیلات خود را تا مقطه متوسطه در اصفهان به پایان برده و برای ادامه تحصیل در رشته حقوق به دتهران آمد و لیسانس حقوق را در سال 1325 از دانشگاه تهران اخذ کرد.
دوران تحصیل او با اشغال تهران و سپس نهضت ملی شدن نفت همراه بود . استاد برومند که خود ملی گرایی پرشور و روزگاری قصد تاسیس حزبی ملی داشت به حزب ایران پیوسته و با اشعار و نوشتار خود به تقویت آزادیخواهی و استقلال طلبی و حسّ ملی گرایی می پردازد. با تأسیس جبهه ملی ایران توسط چهرههایی چون محمد مصدق و حسین فاطمی و آغاز نهضت ملی شدن نفت، ادیب برومند با قلم و زبان به حمایت از آنان برخاست و با اشعار ملی خود که بارها از رادیو و به دستور دکتر مصدق پخش شد ملیون را یاری می کند. بعد از کودتای ۲۸ مرداد و سقوط دولت یملی دکتر مصدق، ادیب برومند به همراه بسیاری از یاران مصدق چون محمد نخشب و سید رضا زنجانی و … برای فعالیت سیاسی به نهضت مقاومت ملی پیوسته تا اینکه در سال ۱۳۳۹ به همراه اللهیار صالح، غلامحسین صدیقی، باقر کاظمی و کریم سنجابی و … به عنوان هیئت موسس جبهه ملی ایران فعالیت های این مجموعه را دوباره آغاز کردند. استاد برومند در کنگره جبهه ملی ایران در سال 1341 به عنوان منشی کنگره انتخاب شدند . او طی دوره فعالیت جبهه ملی در دهه چهل بارها دستگیر و زندانی شد.
در جریان انقلاب 1357 جبهه ملی تحت رهبری کریم سنجابی به جمع مخالفان سلطنت پهلوی و استبداد پیوست و پس از پیروزی انقلاب، ادیب برومند به عضویت در هیئت رهبری جبهه ملی انتخاب شد و در راه برقراری دمکراسی و جمهوری فعالیت کرد. بعد از انقلاب و خروج کریم سنجابی از دولت موقت، جبهه ملی به انتقاد از جمهوری اسلامی پرداخت و در اواخر سال ۱۳۵۸ و پس از تصویب قانون اساسی تبدیل به یکی از مخالفین جمهوری اسلامی شد و سرانجام در ۲۵ خرداد ۱۳۶۰، بعد از تظاهرات جبهه ملی علیه لایحه قصاص، روحالله خمینی جبهه ملی را مرتد نامید و حکم ارتداد آنان را صادر کرد و به دنبال این نطق روحالله خمینی، فعالیتهای جبهه ملی سرکوب شد.
بعد از گذشت سیزده سال، با وجودمخالفت و فشار شدید وزارت اطلاعات، جبهه ملی در سال ۱۳۷۳ تحت رهبری ادیب برومند و با حضور برخی دیگر از ملیون و اعضای شورای مرکزی و نظیرعلی اردلان،حسین شاهحسینی، حسین موسویان، پرویز ورجاوند و مسعود حجازی مجدداً احیا شد و به تلاش خود در راه ایجاد دموکراسی ادامه داد. استاد ادیب برومند در طی این سالها ریاست شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران را تا زمان فوت دراسفندماه سال 1395برعهده داشتند.
طولانیترین دوره از فعالیتهای جبهه ملی، در زمان رهبری استاد ادیب برومند رقم خوردهاست. ادیب برومند خواستار جدایی دین از حکومت بود.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.