پیام آقای نخستوزیر بهملّت ایران روز ۳۰ خرداد ۱۳۳۰ بهوسیله رادیو تهران.
هموطنان عزیز درود فراوان و سلام صمیمانه خود را از بستر بیماری برای شما میفرستم. بهخوبی میدانید که در تاریخ حیات ملّتها نادر روزهای درخشان و پر مسئولیت، افتخار و موفقیت پیدا میشود. ایام عادی و گذران برای همه ملل یکسان است ولی آن ملّتی که خوب و شرافتمندانه وظیفهاش را در برابر وطن، پرچم و تاريخ مملکت ادا کند، بیشتر از دیگران قدرت اخلاقی و عظمت روحی از خود را نشان داده است.
امروز یکی از آن ایامی است که شما هموطنان میتوانید صفحه جدید و مقدّسی در حیات اجتماعی و اقتصادی خود باز کنید و پس از ۵۰ سال که از استقلال و آزادی سیاسی نامی ما بیش باقی نمانده بود، دوره نوینی را در برابر نژاد معاصر و نسل آینده بهوجود بیاورید. رشد و نبوغ سیاسی شما میتواند امروز را مبدأ تحول و نهضت اصلاحی آینده قرار دهد، یا خدای ناکرده موجب سرشکستگی و خجلت و انفعال بشود. پیمودن این دو راه اکنون در اختیار عزم و اراده و همت شماست. من تردید ندارم که شما هموطنان عزیزم آن طریق را انتخاب خواهید کرد که با شرافت ایرانیت و با غرور ملّی و احساسات وطنی مطابقت دارد. باید یکبار دیگر بدنیائیکه چشم دقت بهسوی ما دوخته است نشان بدهیم که لیاقت حفظ مواریث گرانبها و پر عظمت نیاکان خود را داریم و میخواهیم کاملأ آزاد و فارغ از تحریکات و دسایس این و آن زندگانی قرین عزّت و احترام و سربلندی را درپیش گیریم.
آوازه همت و عزم خللناپذیر شما در گسستن زنجیرهای استعمار اقتصادی و گوش جهانیان رسیده است و خواهد رسید و همه خواهند دانست که روح ایرانی از ماورای تاریخ کهن چندین هزار سالهاش از نو درخشیدن گرفته و روزهای زبونی وضعت و ناتوانی خویش را اینک پشتسر گذاشته است – هیچ چیز جز اراده آهنین شما نمیتوانست این زنجیرهای جانفرسا و گران را از میان بردارد. تقویت و احساسات صمیمانه هموطنان عزیزم کار نفت را بدانجا کشانید که قوه قانونگذاری مملکت بهمتابعت از افکار عمومی ملّی شدن صنعت نفت و قانون اجرای آن را باتفاق آراء تصویب کرد و آن قانون توشیح اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رسید و مأموریت انجام این امر خطير بهمن محول گردید.
قبول این مسئولیت برای کسی که ضعف مزاج مبتلا است و عمر خود را در بستر میگذراند جز تبعیت از اراده ملّت و امر شاهنشاه هیچ چیز دیگر نبود من افتخار خدمتگزاری مردم را بالاترین و پر قیمتترین افتخارات حیات خود محسوب داشته و میدارم و بهغیر از اطاعت و امتثال فرمان هموطنان محبوب چاره دیگر ندارم.
از روز اول زمامداری تمام سعی و مجاهدت اینجانب بهحل مسالمتآمیز قضیه معطوف گردید و در تمام مکاتبات و مذاکرات با نمایندگان و وابستگان کمپانی سابق مکرر تذکر دادم که اجرای قانون ملّی شدن صنعت نفت برای این است که ملت ایران از یک طرف بندهای سیاسی را از گردن خود بردارد و از طرف دیگر به فقر و بدبختی غلبه کند. آنچه توانستیم تسهیلات فراهم آوردیم و طرق حل مشکلات را پیشبینی کردیم و دست خریداران سابق نفت را برای خرید آن باز گذاشتیم و موافقت کردیم آنان همچنان گردش چرخ صنایع مملکت خویش را با نفت خوزستان تأمین کنند، ولی ناچار بودیم قانون را اجرا کنیم.
شرکت سابق در جواب اخطار خلعید که از طرف دولت ایران بهاو ابلاغ شد، اظهار داشت که پیشنهادهایی در زمینه قانون ملّی شدن صنعت نفت دارد و نمایندگان خود را برای بیان مطلب تهران اعزام میدارد، دولت شاهنشاهی با حسن نیت کامل ورود آن هيئت و حتی تمدیدی را که خواسته بودند پذیرفت. ولی دیشب پس از آنکه پرده از روی پیشنهادهای آنها برداشته شد معلوم گردید که زبان ما را نخواسته بفهمند. من مکرر چه در مجلس و چه در یادداشتها، بیانیهها و مصاحبهها اعلام کرده بودم که اجرای قانونی که مظهر آرزو و اراده ملّت ایران است، نمیتوانم قصور و مسامحه بکار برم. گویا نمایندگان شرکت این حقیقت را ندیده گرفتهاند و راه ادامه مذاکرات را بر ما بستند. بنابراین برای اینکه اجرای قانون ادامه پیدا کند و تأخیر و وقفهای در کار روی ندهد، صبح امروز با تصویب کمیسیون مختلط و هیئت دولت تصمیمات لازمه اتخاد شد و دستور دادم عملیات اجرائی ادامه داده شود.
اكنون بهشما هموطنان عزیز که در تهران و ولایات پراکندهاید این پیام مخلصانه و صمیمانه را میفرستم و از تقویت و حمایتی که در همه حال از دولت برای اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت نموده و مینمائید قبلأ تشکر میکنم و تمنی دارم با آرامش دوراندیشی بیشتری که شأن و شایسته ملّت تاریخی ایران است مراقب اوضاع باشيد. و صف آهنین وحدت و یگانگی خود را حفظ کنید و نگذارید عوامل و ایادی حریف کهنهکار بر قدرت روحی و نیروی ایمان شما هجوم آورد. شرکت سابق نفت میخواست بدون توجه بهحق مسلم حاکمیت ملّی و قانون مصوب مجلسین ما را با دادن چند میلیون لیره علیالحساب گرم مذاکرات دور و دراز نگاه دارد. غافل از اینکه من اطمینان دارم فرد فرد شما بادیه و کاسهای را که در خانه دارید حاضرید همه را در راه نجات وطن در اختیار حکومت خدمتگذار خود بگذارید و گلیم زیر پای خویش را در گذرها بهفروش برسانید.
در پایان این پیام حاجت بهتذکار نیست که هوشمندی و شرافت کارمندان و کارگران ایرانی مخصوصأ در منطقه نفتخیز در پیشرفت و انجام این منظور ملی تاکنون بینهایت مؤثر بوده و یقین دارم این متانت و خونسردی قابل تحسین تا پایان کار کاملا حفظ خواهد شد و ما را هر روز بهمقصود نهایی نزدیکتر خواهد ساخت. عرایض خود را با درود قلبی بهشما و با اتکاء بهحول و قوه الهی و با امید موفقیت ملت لایق و رشید ایران پایان میدهم .